Στα 1870 περίπου, ο Κώστας Μαλούσης, γόνος “βασταγμένης” οικογένειας Χορτιατινών, κτίζει τούτο το χώρο για αποθήκη σιτηρών. Δεκαπέντε χρόνια μετά,  το 1885, ο γιός του Αντώνης Μαλούσης, αργότερα Ελευθερίου, μετατρέπει την αποθήκη σε μπακάλικο - καφενείο. Το μαγαζί περνάει στη συνέχεια στους γιούς του Γιάννη και Κώστα, που το διατηρούν μέχρι το 1938. Μετά την αποχώρηση του Γιάννη και του Κώστα, που με το επώνυμο Ελευθερίου πλέον, δημιούργησαν ανάλογη επιχείρηση στη Θεσσαλονίκη, στην περίφημη “Στοά Χορτιάτη”, το μαγαζί νοικιάζεται με την ίδια χρήση στους αδελφούς Γιάννη και Γιώργο Σκαραγκά μέχρι τον Οκτώβρη του 1944. Τότε περνάει στα “χέρια” της Ε.Π.Ο.Ν. και για ένα χρόνο περίπου μετατρέπεται από τη νεολαία του Ε.Α.Μ. σε πολιτιστικό στέκι - γραφεία της οργάνωσης. Στα τέλη του 1945 ο χώρος νοικιάζεται από τον Χρήστο Δεμερτζή και λειτουργεί αμιγώς ως καφενείο με το όνομα “Ειλικρίνεια”! Η “Ειλικρίνεια” λειτούργησε σ’ αυτό το χώρο έως το 1949 οπότε και έγινε η “μεταφορά” της στον ιδιόκτητο χώρο του Χρήστου Δεμερτζή στο νέο πια χωριό. Είχε προηγηθεί το κάψιμο του Χορτιάτη στις 2/9/1944. Την άνοιξη του 1950 περνάει από την οικογένεια Μαλούση στην ιδιοκτησία του Γιώργου Κουτούση, που μαζί με τον γαμπρό του Χρήστο (Τάκο) Χαρατσή συνεταιρίζονται και επαναλειτουργούν το χώρο ως μπακάλικο - καφενείο. Το μαγαζί διανύει πλέον την τέταρτη περίοδό του που κρατάει μέχρι το 1986 οπότε και κλείνει τον κύκλο του ως μπακάλικο - καφενείο. Έναν κύκλο που κράτησε έναν ολόκληρο αιώνα! Στην 100χρονη ζωή του υπήρξε χώρος συνάντησης και επικοινωνίας αλλά και κέντρο αναφοράς της δημόσιας ζωής για τη μικροκοινωνία του Χορτιάτη. “Είδε” και “άκουσε” πολλά. “Έζησε” πολλά. Στέγασε χαρές και λύπες. Πέρασε πολέμους και ολοκαυτώματα και εμφύλιους, μα γλύτωσε. Τα χοντρά πέτρινα ντουβάρια του με τις ξυλοδεσιές, αλλά και οι παλιές καστανίσιες “αγριντιές” είναι ποτισμένες με μνήμες. Μνήμες από τον Χορτιάτη που έφυγε για πάντα, μα που τις “διηγείται” με την παρουσία του, αφού άντεξε στο χρόνο και στο χώρο...


Γιατί “Περικλήδες”;
Το 1938 ο μεγάλος Γιάννης Παπαϊωάννου γράφει ένα υπέροχο τραγούδι σε ζεϊμπέκικο ρυθμό: “Ο θάνατος του Περικλή” ή “Ο θάνατος του Μπεκρή”. Στίχοι δικοί του και πρώτη εκτέλεση απ’ τον σπουδαίο Στράτο Παγιουμτζή. Στο γραμμόφωνο του μπακάλικου - καφενείου του Γιώργου Κουτούση και του Τάκου Χαρατσή, χαλάνε κάθε βράδυ αρκετές βελόνες επαναλαμβάνοντας συνεχώς το διαχρονικό σουξέ του Γιάννη Παπαϊωάννου. “Γιώργο, Τάκο βάλτε μας τον Περικλή”. Αυτό απαιτούσε η ...αξιαγάπητη πελατεία για να μερακλώσει! Και έτσι δεν άργησε να τους βγει το “όνομα”, το παρατσούκλι δηλαδή: οι “Περικλήδες”! Με το όνομα αυτό ταυτίστηκε πλέον και το μαγαζί στα επόμενα χρόνια της λειτουργίας του. Αλλά μέχρι σήμερα είναι και τοπωνύμιο της περιοχής. Σεβαστήκαμε τούτη την όμορφη ιστορία και έτσι “Περικλήδες” είναι το όνομα που δώσαμε και μεις σήμερα στο μαγαζί μας. Οφειλή κυρίως στον μπάρμπα Γιώργο Κουτούση, που αρνήθηκε να τσιμεντωθεί - μεζονετοποιηθεί ο χώρος και η μνήμη του συνάμα. Τον ευχαριστούμε απεριόριστα γιατί το 1998 προτίμησε να γίνουμε εμείς οι νέοι ιδιοκτήτες.
Μπάμπης - Σίσσυ Σεπτέμβρης 2007

του Μπάμπη Νανακούδη

70 χρόνια πριν...

«Τράνταζε σαν από σεισμό συθέμελα ο Χορτιάτης, και ακόντιζε μηνύματα με κόκκινη βαφή», γράφει στο ποίημά του «Θεσσαλονίκη ΙΙ» ο Νίκος Καββαδίας. Στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944 η δρεπανοφόρος Άτροπος Μοίρα επέλεξε τον Χορτιάτη να ακοντίσει τα δικά της αιματοβαμμένα μηνύματα.

Αρχείο του καπετάν Χορτιάτη, ΕΛΑΣ

Επιμέλεια: Θ. Γ. Βαλαχάς, Μπάμπης Γ. Νανακούδης