Τρ. Μηταφίδης, «Εφημερίδα των Συντακτών», 10/1/2016
1) Μετά τις τελευταίες εκλογές καλλιεργήθηκε η εντύπωση ότι η κυβέρνηση είχε αποσύρει το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων και οφειλών και ότι τα πορίσματα που είχαν προκύψει και δημοσιοποιηθεί από τις επιτροπές της Βουλής αφήνονταν να ξεχασθούν προκειμένου να κυλήσουν όλα ομαλά για την ολοκλήρωση της συμφωνίας με τους δανειστές. Τι απαντάτε στις κατηγορίες περί «ηθελημένης διπλωματικής αμνησίας»;
Η ιστορία δεν παραγράφεται, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν αμνηστεύονται ούτε «διπλωματικά». Σύμφωνα και με την καταλυτική ετυμηγορία του ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν υπάρχει ασυλία ούτε ισχύει η ετεροδικία για όσους τα διέπραξαν. Το μέτωπο της διεκδίκησης των γερμανικών κατοχικών οφειλών παραμένει ανοιχτό και επίκαιρο. Δεν συμψηφίζονται με τις δανειακές μνημονιακές δεσμεύσεις της χώρας. Τα προσωρινά πορίσματα της «Επιτροπής Αλήθειας για το Χρέος» δεν σχετίζονται με τις γερμανικές κατοχικές υποχρεώσεις, οι οποίες τεκμηριώνονται με ακλόνητα στοιχεία από τις σχετικές εκθέσεις του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, της Τράπεζας της Ελλάδος και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
2) Η επίσκεψή σας στη Γερμανία και η συνάντησή σας με την ομάδα δικηγόρων «Δίστομο» έρχεται σε συνέχεια της περιοδείας του Μανώλη Γλέζου. Υπάρχει νεότερη εξέλιξη; Ποια τα συμπεράσματά σας από τις επαφές που είχατε;
Προφανώς συνεχίζουμε και αξιοποιούμε την προσπάθεια που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Μ. Γλέζου με τη συγκρότηση, πριν 20 χρόνια, της «Εθνικής Επιτροπής Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών προς την Ελλάδα» και την ανεκτίμητη συμβολή της ομάδας «Δίστομο» που σχημάτισαν Γερμανοί δικηγόροι, επιστήμονες και ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που είχα την τιμή να τους συναντήσω. Η δράση τους είναι πολυσχιδής και δεν εξαντλείται στο πεδίο της νομικής διεκδίκησης αποζημιώσεων για τα θύματα των ναζιστικών εγκλημάτων. Έχουν οργανώσει πολυάριθμες μαζικές εκδηλώσεις σε σημαντικές πόλεις της Γερμανίας. Η διεθνοποίηση των διεκδικήσεών μας απέναντι στο γερμανικό κράτος που τις θεωρεί παραγεγραμμένες - «ανοησίες» τις αποκάλεσε ο προκλητικός Σόιμπλε - αποτελεί αναγκαίο όρο για την κάμψη των αντιστάσεων της γερμανικής κυβέρνησης. Μετά την υπογραφή της συνθήκης «2+4» το 1990 τα χρέη αυτά είναι πλέον ληξιπρόθεσμα. Η Γερμανία με την άρνησή της να τα πληρώσει παραβιάζει διεθνείς συμφωνίες. Αντίθετα η ομάδα «Δίστομο» θεωρεί ότι η εξόφλησή τους αποτελεί πράξη ειρήνης και απονομής δικαιοσύνης, αλλά και προειδοποίηση ότι οι τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν αντιμετωπίζονται με ανέξοδες ηθικές καταδίκες. Αντίθετα οι ένοχοι, ακόμη και μετά από 75 χρόνια, πρέπει να πληρώσουν και οικονομικά για τις φρικαλεότητες που διέπραξαν. Παράλληλα με την επίμονη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών από την ελληνική κυβέρνηση, πρέπει να καταργηθεί το αντισυνταγματικό άρθρο 923 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που απαγορεύει την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων κατάσχεσης κατά αλλοδαπού δημοσίου χωρίς προηγούμενη άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης.
3) Η άκαμπτη γερμανική στάση στο θέμα αφήνει περιθώρια για ελπίδες ότι κάποια στιγμή θα αλλάξει η επίσημη γερμανική πολιτική;
Οι ελπίδες είναι μια διαρκής πολιτική μάχη και η δικαίωσή τους προϋποθέτει την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών στη Γερμανία και την Ευρώπη. Ήδη, ορισμένα γερμανικά μέσα ενημέρωσης και προσωπικότητες αναγνωρίζουν το δίκαιο των διεκδικήσεών μας και λένε πως το γερμανικό κράτος δεν θα αποφύγει τελικά το «πικρό ποτήρι» να τις ικανοποιήσει.
Οι συναγωνιστές μας από τη Γερμανία θέλουν την πατρίδα τους λυτρωμένη από το ναζιστικό παρελθόν με εκκαθαρισμένες τις υποχρεώσεις της, παράγοντα ειρήνης και συνεργασίας των λαών. Εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα να συμβιβαζόμαστε με τίποτα λιγότερο από αυτό.
4) Αναλάβατε προσφάτως την προεδρεία της αρμόδιας επιτροπής για τις αποζημιώσεις και οφειλές. Τι νέο μπορούμε να περιμένουμε από τις εργασίες της επιτροπής αυτής; Εσείς ποια πορεία προκρίνετε προκειμένου να υπάρξει θετική εξέλιξη, την πολιτική ή την νομική;
Στην προσεχή, δεύτερη συνεδρίασή μας, θα καλέσουμε το Δ.Σ. του «Δικτύου Μαρτυρικών Χωριών και Πόλεων 1941-‘45». Θα ανανεώσουμε επίσης την πρόσκλησή μας προς τον πρόεδρο του ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, ενώ προγραμματίζουμε διεθνές συνέδριο για τις γερμανικές οφειλές, κατά προτίμηση στη Θεσσαλονίκη, για λόγους ιστορικούς και συμβολικούς. Η μάχη πρέπει να πάρει διεθνείς διαστάσεις και να δοθεί στην «καρδιά του θηρίου» σε συμμαχία με αλληλέγγυες δυνάμεις στην Ευρώπη και την Αμερική.
5) Ειδικότερα για την Θεσσαλονίκη έχετε δώσει προσωπικό αγώνα για ένταξη της πόλης στο «Δίκτυο μαρτυρικών χωριών και πόλεων 1941-‘45». Έχετε αναφερθεί πολλές φορές στο θέμα του αφανισμού της εβραϊκής κοινότητας αλλά και στο θέμα των εκατομμυρίων δρχμ. που είχε καταβάλει ο δήμος στις δυνάμεις κατοχής. Είστε ικανοποιημένος από την στάση της διοίκησης Μπουτάρη για το θέμα αυτό;
Να θυμίσω ότι, σύμφωνα με το ομόφωνο ψήφισμα της Βουλής στις 10/3/2015, στις γερμανικές οφειλές συμπεριλαμβάνεται και το 1.036.000.000 δρχμ. λύτρα που κατέβαλε η ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης στις κατοχικές αρχές από το Νοέμβριο του 1942 έως το Ιανουάριο του 1943 σε μια απέλπιδα, δυστυχώς, προσπάθεια να σώσει τα άρρενα μέλη της, 18-45 ετών, από την καταναγκαστική εργασία.
Επισκέφθηκα το «Μουσείο για την εργασία» στη συνοικία Μπάρμπεκ του Αμβούργου. Ένας ολόκληρος όροφος είναι αφιερωμένος στα καταναγκαστικά έργα που επέβαλαν οι ΝΑΖΙ στους αιχμαλώτους πολέμου και, φυσικά, στους Εβραίους και τους Τσιγγάνους. Δεν υπήρχε η παραμικρή αναφορά στη Θεσσαλονίκη. Ούτε φυσικά στην αιματηρή εξέγερση του αθηναϊκού λαού το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1943, που οργάνωσε το ΕΑΜ, και ματαίωσε την πολιτική επιστράτευση και την αποστολή χιλιάδων Ελλήνων στα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας και στις γερμανικές βιομηχανίες.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρέπει να προχωρήσει, εκτός από την επίσημη αποκαθήλωση των πορτρέτων των κατοχικών δημάρχων από το φουαγιέ της αίθουσας του δημοτικού συμβουλίου, στην απάλειψη από τους δρόμους της πόλης των ονομάτων όσων συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις κατοχής και να επαναφέρει τις εβραϊκές ονομασίες που κατήργησε το κατοχικό δημοτικό συμβούλιο με δήμαρχο τον Γ. Σερεμέτη, το Μάρτιο του 1943.
Να ονοματοθετήσει, επιτέλους, δρόμο της πόλης με την ημερομηνία 30 Οκτωβρίου 1944, μέρα που οι ανταρτικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ έσωσαν τις υποδομές της από την ανατίναξη και την απελευθέρωσαν από τους Ναζί. Να διεκδικήσει επίσης από το γερμανικό κράτος τα ποσά που εκταμιεύτηκαν από τους λογαριασμούς του Δήμου υπέρ των ναζιστικών στρατευμάτων, κατ’ εντολή της κατοχικής κυβέρνησης και με τη σύμπραξη του κατοχικού δημάρχου Κ. Μερκουρίου.
6)Η συζήτηση και οι διαπραγματεύσεις που είχε η κυβέρνηση (Σ. Αναγνωστοπούλου) με την αντίστοιχη γερμανική για την ίδρυση ενός «ελληνογερμανικού ιδρύματος Νεολαίας», όπως και η προώθηση του «ελληνογερμανικού ταμείου για το μέλλον» μήπως «ακυρώνουν» στην πράξη το αίτημα των αποζημιώσεων και οφειλών;
Δεν είναι αβάσιμη η υποψία ότι η Γερμανία αναζητεί ένα εύσχημο «συμψηφισμό», ένα «φύλλο συκής» κατά την DieWelt, στο ανοιχτό θέμα των οφειλών της, αν και το Βερολίνο δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι τα δύο θέματα είναι άσχετα μεταξύ τους. Όπως έχει τονίσει η κ. Αναγνωστοπούλου, τα ανάλογα ιδρύματα νεολαίας της Γερμανίας με τη Γαλλία και την Πολωνία συστάθηκαν σε περιόδους που είχαν κλείσει τα θέματα των αποζημιώσεων των χωρών αυτών, ενώ σ’ εμάς παραμένουν ανοιχτά. Επομένως το υπό σύσταση Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας δεν μπορεί να υποκαταστήσει την αναγκαία συζήτηση για το παρελθόν των δύο χωρών